«أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ * رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْریَ * وَ احْللْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی»[۱].
«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمینَ وَ الصّلَاهُ عَلَی خَاتَمِ الْمُرْسَلِینَ طَبِیبِنا حَبیِبنَا شَفِیعِ ذُنوبِنَا أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْمَعْصُومِینَ سِیَّمَا الْحُجَّهُ بَقِیَّهِ اللهِ فِی الْعَالَمِینَ عَجَّلَ اللهُ فَرَجَهُ وَ رَزَقَنَا اللهُ صُحبَتَهُ وَ اللَّعْنُ عَلَی أَعْدَائِهِمْ أَجْمَعِینَ».
مقدمه
«دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَهِ اَللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَهِ اَللَّهِ».[۲]
تبریک عرض می‌کنم عنایت خدای متعال را که به ما مهلت داد، یک مرتبه‌ی دیگر هم سفره‌ی رمضان خود را پهن کرد و ما را بر سر این سفره نشاند.
جمع زیادی در سال‌های قبل میهمان خدای متعال بودند، امسال دیگر نیستند، ما هم نمی‌دانیم آیا آخرین رمضان ما هست یا باز هم رمضان خواهیم دید.
حج یک ضیافت الهی است
ماه مبارک رمضان ماه ضیافت خدای متعال است. خدای متعال چند نوع ضیافت دارد، یکی مسئله حج بیت الله الحرام است که پروردگار عزیز به کسانی که استطاعت دارند دستور داده است که از هر کجای عالم که هستند از زندگی خودشان، از کسب و کارشان، از اشتغالات دنیوی دست بکشند و در یک سفر در یک مدّت خاصّی در خانه‌ی خدا بیت الله الحرام حضور پیدا کنند. این مدّتی که حاجی در مکه مکرّمه یا در خانه خدا طواف می‌کند، یا در عرفات وقوف می‌کند یا در منا بیتوته می‌کند یا به رمی جمرات می‌رود، این میهمان خدای متعال است، هم طواف خوراک جان اوست، خدای متعال از او پذیرایی می‌کند، کسی که طواف می‌کند بدن او دور خانه‌ی خدای متعال است، ولی قلب او عرش الهی را طواف می‌کند.
از وجود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم پرسیدند که جه جهتی دارد که کعبه مکعب است؟ حضرت فرمودند برای اینکه کعبه محاذی بیت المأمور است، بیت المأمور چهار گوشه دارد و مکعب است. عرض کردند چرا بیت المأمور مکعب است؟ حضرت فرمودند: برای اینکه محاذی عرش خدای متعال است و عرش خدای متعال چهار پایه دارد و مکعب است، گفتند: چطور عرش الهی چهار پایه و چهار گوشه و مکعب است؟ فرمودند: برای اینکه پایه‌های عرش خدای متعال تسبیحات اربعه است، «سُبْحانَ اللهِ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ، وَ لا إلهَ إلاّ اللهُ، وَ اللهُ أکْبَرُ».
مقدّمات خواب
وجود نازنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به شفیعه هر دو سرا، بانوی هر دو سرا، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، نسخه‌ای که برای استقبال از خواب دادند فرمودند: هر شب تا زمانی که یک ختم قرآن نکردی نخواب. تا زمانی که یک عمره انجام ندادی استراحت نکن، تا زمانی که همه‌ی انبیاء را خشنود نکردی نخواب، تا زمانی که همه‌ی مؤمنین را خشنود نکردی نخواب.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها استماع کردند و پدر بزرگوارشان مشغول نماز شدند، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها منتظر ماندند تا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نمازشان را تمام کردند، توضیح خواستند، چطور می‌شود انسان بتواند هر شب با اینکه در مکه نیستیم یک عمره انجام بدهد؟ چطور می‌شود یک ختم قرآن کند؟ چطور می‌تواند همه‌ی مؤمنین را خشنود کند؟ چطور می‌تواند همه‌ی انبیاء را راضی کند؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: اگر قبل از خواب سه مرتبه سوره مبارکه توحید را بخوانی در حکم یک ختم قرآن است. اگر قبل از خواب برای مؤمنین استغفار کنی، همین استغفاری که می‌گوییم «اللّهُمَّ اغفِر لِلمُومِنینَ وَ المُومِنَاتِ وَ المُسلِمینَ وَ المُسلِمَاتِ»، از خدای متعال نسبت به همه‌ی مؤمنین و مؤمنات درخواست مغفرت می‌کنیم، همه را خشنود می‌کنیم، و وقتی صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام و همه‌ی انبیاء با این کیفیت می‌فرستیم: «اَللّهُمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدْ وَ عَلی جَمیعِ الأنْبِیاءِ وَ الْمُرْسَلین»، تمام پیامبران را خشنود می‌کنیم، اگر قبل از خواب تسبیحات اربعه را بخوانی گویا عمره انجام داده‌ای.
رمز همین است، کعبه محاذی بیت المأمور است، بیت المأمور محاذی عرش خدای متعال است، عرش خدای متعال هم معنویت است، چهار پایه‌ی آن چهار ذکر الهی است که این‌ها قوائم ذکر هستند، ارکان ذکر خدای متعال تسبیحات اربعه است، «سُبْحانَ اللهِ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ، وَ لا إلهَ إلاّ اللهُ، وَ اللهُ أکْبَرُ».
داستانی از مرحوم آیت الله خوشوقت اعلی الله مقامه الشّریف
خدای متعال برای اینکه انسان به خدا وصل بشود، فاصله‌ی انسان از مبدأ متعال کم بشود یا بتواند حجاب‌ها را بردارد، گفته است که مکان خودت را عوض کن، تا زمانی که در وطن خودت هستی آن حال برای تو پیش نمی‌آید، حواس تو مشغول زندگی است، زن و بچه و کار و کسب و رفت و آمد نمی‌گذارد با خدای متعال متصل بشوی، به آنجا برو، به کعبه برو، آنجا با خدای متعال خلوت کن.
ان شاء الله خدای متعال مرحوم آیت الله خوشوقت را رحمت کند که فقیه عارفی بود و انصافاً جزو جلوه‌های دلنشین خدای متعال بود. فرمود: در مدینه منوره بودم، دیدم شلوغ است و نمی‌توانم تحت قبّه و روضه منوّره بروم، نگاهی به این گنبد خضراء کردم و گفتم: یا رسول الله! من این همه راه آمدم، حال نوبت شماست، من میهمان شما هستم، شما هم یک قدم تشریف بیاورید. گفت: دیدم رسول الله تشریف آوردند، جمال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را زیارت کردم، به من فرمودند به آنجا برو (به کعبه اشاره کردند) که خلوت است.
مرگ آقای خوشوقت در کعبه واقع شد، این حواله را از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم گرفته بود که به جایی برود که با خدا هست، مزاحمی ندارد، به آنجا برو که آنجا خلوت است، رفت و در آنجا وفات کرد و به جانان رسید.
میهمانان خدا در مکه مکرمه
این ضیافت الهی است، در تابلوهایی که در مکه مکرمه نصب کرده‌اند، «مرحبا بضیوف الرحمن»، میهمانان خدا خوش آمدند، آنجا میهمانی خدا به تغییر مکان است، انسان در مکانی که همیشه بوده است و عادت کرده است، آنجا آن حال برای او پیش نمی‌آید، تغییر مکان بده تا وضع و دل تو عوض بشود، حالت میهمانی برای تو پیش بیاید.
برخی از ویژگی‌های ماه مبارک رمضان
ماه مبارک رمضان یک ویژگی دارد، اینجا خدای متعال نمی‌فرماید که خودت بیا و بدنت را بیاور، می‌گوید می‌خواهم در خانه‌ی خودت میهمان من باشی، در وقت طواف هم نیست، هنگام وقوف به عرفات و مبیت در منا هم نیست، حتّی در هنگامی که خواب هستی، من خواب تو را هم خریدارم.
انسانی که مسافر است، سفر به مشهد مقدّس دارد، انسانی که سوار هواپیما شده است و می‌خواهد به نجف اشرف برود، وقتی در هواپیما نشسته است، اگر خوابیده باشد هم، هواپیما در خواب او هم حرکت می‌کند و ایستایی ندارد.
این ماه مبارک رمضان یک هواپیماست، یک وسیله‌ی انتقال است، و انسانی که به میهمانی خدای متعال اقدام می‌کند، لذا خدای متعال خواب او را هم می‌خرد، «نومکم فیه عباده وأنفاسکم فیه تسبیح»، رمضان برای عموم هست ولی حج برای ثروتمندان است، ضیافت ماه مبارک رمضان اختصاص به روز و روزه‌داری ندارد، بلکه شب و خواب ماه مبارک رمضان هم مسیر را طی می‌کند، ماه مبارک رمضان یک مجموعه‌ای از مرکب و راکب و متحرّک است، مجموعه‌ی حرکات و سکنات هدفدار است، لذا یک ضیافت استثنائی بی‌نظیر است که حتّی به حج هم امتیازات دارد.
انسان در حج، مواقع خاص میهمان خدای متعال است، ولی ماه مبارک رمضان، همه‌ی حالات روزه‌داران حکم پذیرایی خدای متعال را دارد، خدای متعال خواب روزه‌دار را خریده است و برای خودِ خدای متعال است، خدای متعال نفس‌های روزه‌دار را می‌خرد، به قیمت گرانی هم می‌خرد.
این برای ما دستور مراقبه است، اگر انسان غافل باشد، اگر متوجه نباشد که ماه مبارک رمضان ماه طهارت از گناهان است، ماه پرهیز از معصیت‌هاست، ماه دور شدن از شیاطین است، ماه تغییر به جهت دل در زندگی است، چه بسا روزه‌دارانی که روزه‌ی آن‌ها روزه نیست و فقط برای آن‌ها گرسنگی و عطش مانده است ولی خاصیت روزه نداشته است.
این است که ماه مبارک رمضان ماه آدم شدن است، ماه حرکت به سوی خلافت الهی است، ما در ماه مبارک رمضان تخلق به اخلاق فرشتگان پیدا می‌کنیم، غذای فرشتگان ذکر است، آن‌ها غذای مادی ندارند، آن‌ها روح هستند، مجرد هستند، غذایشان هم تسبیح الهی است، ما هم در این ماه مبارک رمضان جسممان را با گرسنگی ضعیف می‌کنیم، این بی‌رغبتی به خواسته‌های جسم، غذای روح است، هرچه انسان حیوان خود را تقویت کند، این حیوان چموش می‌شود، و هرچه راکب بخواهد حیوان خودش را مهار کند، باید این را تمرین بدهد و تربیت کند، تربیت بدن برای انقیاد در برابر روح الهی و بارقه الهی در ماه مبارک رمضان، طول یک ماه واقع می‌شود، و چون ماه مبارک رمضان ماه تحوّل است، ماه انقلاب درونی است، ماه تغییر جهت است، ماه هدفدار کردن زندگی است، هم وجود نازنین پیامبر اعظم محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلّم و هم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و هم اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین، هر کدام قبل از ماه مبارک رمضان به تناسب شرایطی که داشتند خطبه خوانده‌اند و هشدار داده‌اند، خواسته‌اند که مردم را بیدار کنند، ماه رمضان به جای دیگری می‌روید، یک هوای دیگری استنشاق می‌کنید، خودتان را تغییر بدهید، فضای خودتان را عوض کنید، تعلّقاتتان را از دنیا بِکَنید، باید شیاطین را کنار بگذارید، خودتان شیطان نشده باشید، که همان صفات شیطانی را…
افضل اعمال در ماه مبارک رمضان
لذا وجود نازنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم خطبه‌ی شعبانیّه دارند، در آخرین جمعه ماه مبارک رمضان و در این خطبه غرّاء نبی مکرّم اسلام، نوزده دستورالعمل برای مراقبت روزه بیان شده است، ولی آن چیزی که مهم است این است، از مستمعینی که پای منبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نشسته است و از سر تا پا گوش است، اذن الله امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هستند که خودشان گوش خدا هستند، وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم این خطبه را ایراد فرمودند، در پایان خطبه از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم سؤال کردند، یا رسول الله! افضل اعمال در این ماه عظیم چیست؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «اَلْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»،[۳] آن روح و حقیقت روزه عبارت است از دفع گناه.
با روزه هم گناهانی که کرده‌ایم رفع می‌شود و هم گناهانی که نکرده‌ایم دفع می‌شود، ما یک حالت بازدارندگی پیدا می‌کنیم، قدرت اراده پیدا می‌کنیم، توان روحی‌مان را بالا می‌بریم، می‌توانیم خودمان را در برابر نفس و وسوسه‌های شیاطین روزگار نگه داریم.
این مسئله‌ی تسلط بر غرائز، تسلط بر امیال حیوانی، این آن چیزی است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بعنوان حقیقت و روح ماه مبارک رمضان به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرموده‌اند. افضل اعمال ورع از محارم الهی است.
نکاتی در مورد آیت الله ری شهری رضوان الله تعالی علیه
یک حدیث هم از هشدارِ خودِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که قبل از ماه مبارک رمضان در مسجد کوفه ایراد فرموده‌اند، من از این کتابی که یادی از آیت الله ری شهری کرده باشیم…
آیت الله ری شهری الحق والانصاف مجلسی زمان بود، برکت عمر او خیلی عجیب بود، این دوره‌ی میزان الحکمه ایشان حکم بحارالأنوار مرحوم مجلسی اعلی الله مقامه الشّریف را دارد، و تألیفاتی کثیره با عناوین زیاد، همه‌ی تألیفاتشان هم مفید و مستند و به درد بخور است، بخشی از کتب ایشان به فارسی هم ترجمه شده است، خود این میزان الحکمه ترجمه شده است، خلاصه‌ی آن هم ترجمه دارد، نهج الذکر دارد، نهج الدعا دارد، کاری را که مرحوم مجلسی در کتاب شریف زادالمعاد کرده است، ایشان چند کتاب در دعا دارد، کتابی در نماز شب دارد، کتابی در نماز جمعه دارد، کتابی در مراقبات نماز دارد، کتابی در حکمت‌نامه سالخورده دارد، حکمت‌نامه جوان دارد، حکمت‌نامه کودک دارد، دانشنامه امام حسین علیه السلام دارد، یک دوره کتاب بسیار خوبی است، دانشنامه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه دارد، دانشنامه امام زمان ارواحنا فداه دارد، و از جمله‌ی کتاب‌های خیلی خوب ایشان این کتاب ماه خدا است، که در دو جلد است، من خواستم هم ایشان سهمی از این مجلس داشته باشند، ایشان به ما خیلی محبّت داشتند، هم در سفرهایی که ما را با خودشان به مکّه بردند و آنجا به ما فضای تبلیغات می‌دادند، جزو منبری‌های بعثه بودیم، گاهی در سِمَت‌های دیگر هم خدمت می‌کردیم، در همسایگی هم نهایت لطف را داشتند، که ان شاء الله امروز هم به پاس حقوقی که ایشان به گردن همه‌ی مؤمنین دارند، من کمتر کسی را سراغ دارم…
مقام معظم رهبری حکیم است، مرد خداست، حرف‌های ایشان حساب دارد، ایشان در مورد آقای ری شهری، واقعاً این بیانیه‌ی تسلیتشان استثنائی بود، از جمله مطالبی که آنجا آوردند «طی چند دهه که با ایشان آشنایی داشتم، بجز اخلاق و پارسایی از ایشان سراغ ندارم»، این خیلی مهم است، آدم عادی این حرف را نمی‌گوید، گوهرشناس است که این حرف را می‌زند.
لذا با اینکه من این عادت را ندارم، این عادت عادتِ خوبی نیست که ما تا بحال داشتیم، از روی کتاب نمی‌خوانیم، ولی این دفعه برای اینکه یادی از آقای ری شهری کرده باشیم و کتاب ایشان را معرّفی کرده باشیم و بگوییم از کتاب‌های ایشان استفاده کنید، بدون استثناء کتاب‌های مفید و مستندی دارد، این خطبه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه قبل از ماه رمضان را می‌خواهم از روی کتاب بخوانم، صلواتی عنایت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
خطبه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در مورد ماه مبارک رمضان
اینکه می‌گویند در کوفه بوده است، برای اینکه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم برای حفظ حریم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم خطبه‌هایشان یا نیست و یا اینکه ضبط نشده است، این برکات برای دوره چهار ساله‌ی حضرت بود که در کوفه انجام شده است، نهج البلاغه و همه‌ی آثاری که چند ده برابر نهج البلاغه است، همه برای کوفه است.
از خطبه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در اولین روز ماه مبارک رمضان، «أَیُّهَا اَلصَّائِمُ تَدَبَّرْ أَمْرَکَ»[۴] ای روزه‌دار به فکر باش و در مسئله‌ی خودت تدبیر کن، پیگیری کن، بسیار روزهای حساسی در پیش دارید، در کار خودت تدبّر و اندیشه کن، «فَإِنَّکَ فِی شَهْرِکَ هَذَا ضَیْفُ رَبِّکَ» این ماه هم ماه خداست و هم ماه خودت است…
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه این تعبیر را از خودِ خدای متعال گرفته‌اند، خدای متعال در مورد کعبه می‌فرماید: «أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ»،[۵] به حضرت ابراهیم علیه السلام و حضرت اسماعیل علیه السلام خطاب می‌کند خانه‌ی من را که کعبه باشد تطهیر کند. ولی جای دیگر می‌گوید: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ»،[۶] خانه‌ی شماست، من که خانه می‌سازم درواقع برای شما می‌سازم، این خانه خانه‌ی شماست.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌فرمایند ماه ماهِ توست، ولی ماه خداست، خدای متعال این ماه را میهمان‌خانه‌ی شما قرار داده است و می‌خواهد از شما پذیرایی کند، «فِی شَهْرِکَ هَذَا ضَیْفُ رَبِّکَ» میهمان پروردگارت هستی، «اُنْظُرْ»، اگر شما میهمانی بزرگی بودید چطور معامله می‌کنید؟ در برابر آن بزرگی که در خانه‌ی او هستی چه حالی داری؟ نه! بالاتر از او در محضر توست، خودش سر سفره است و از تو پذیرایی می‌کند، تو را نزد خودش برده است، «اُنْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ فِی لَیْلِکَ وَ نَهَارِکَ» توجّه داشته باش که میهمان خدا هستی، نزد خدای متعال هستی، در محضر خدای متعال هستی، ببین شب و روز تو چگونه می‌گذرد، «وَ کَیْفَ تَحْفَظُ جَوَارِحَکَ عَنْ مَعَاصِی رَبِّکَ» ببین آیا غافل نیستی؟ متوجّه هستی که ماه مبارک رمضان نباید هیچ گناهی کنی؟ تدبّر کن، بیندیش، چگونه جوارح خودت را از معاصی خدای متعال حفظ می‌کنی؟ این چشم در ماه مبارک رمضان باید خیلی مراقب باشد، این زبان در ماه مبارک رمضان باید خیلی مواظب باشد.
دو شب قبل آیت الله جاودان با من تماس گرفته بودند، عرض کردم: ماه رمضان است، یک توشه‌ای به ما بدهید. فرمودند: مرحوم آیت الله حق‌شناس…
آیت الله حق‌شناس خیلی مهم و ناشناخته بود، اهل باطن بود، اهل سِرّ بود، اهل تصرّف باطنی بود، اهل تشرّف بود، شاید من یکی از تشرّفات ایشان را برای شما هم عرض کرده باشم، ایشان یکی از تشرّفات خود را برای من گفته بودند، گفتند: من چهل روز دعای عهد خواندم، چهلمین روز در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی نماز صبح را خوانده بودم، دعای عهد را خواندم، دیدم یک نیروی عظیمی مرا به طرف راست خودم می‌کشد، برگشتم و نگاه کردم دیدیم وجود نازنین حضرت حجّت ارواحنا فداه کنار من هستند.
گفتند: آمیرزا عبدالکریم حق‌شناس رضوان الله تعالی علیه ماه مبارک رمضان می‌گفت خدایا! می‌خواهم در این ماه غیبت نشنوم، غیبت نمی‌کرد که هیچ، می‌گفت در بعضی از مجالس نادری که می‌رفتند می‌گفتند برای اینکه نکند این شخص حرفی از دیگری بزند، در آن یک ساعت و نیم که آنجا بود آن‌ها را مرتّب سرگرم کرد که هیچ حرفی پیش نیاید که نکند کسی غیبت کند.
ماه رمضان مخصوصاً مسئله غیبت خیلی خطرناک است، باید فکر کنیم که چگونه می‌توانیم جوارح خودمان را از معاصی خدای متعال.
«اُنْظُرْ أَنْ لاَ تَکُونَ بِاللَّیْلِ نَائِماً وَ بِالنَّهَارِ غَافِلاً»، حواس تو باشد، نکند شب‌ها بخوابی و روزها هم در خواب غفلت بسر ببری، روز تو هم مانند شب تو به غفلت بگذرد، «فَیَنْقَضِیَ شَهْرُکَ» ماه رمضان را از دست تو برود، «وَ قَدْ بَقِیَ عَلَیْکَ وِزْرُکَ» اما وزر و وبال به گردن تو مانده باشد، با اینکه خدای متعال ماه رمضان را قرار داده است که وزر و وبال خودت را پاک کنی، «وَ قَدْ بَقِیَ عَلَیْکَ وِزْرُکَ فَتَکُونَ عِنْدَ اِسْتِیفَاءِ اَلصَّائِمِینَ أُجُورَهُمْ مِنَ اَلْخَاسِرِینَ»، آنوقت روز آخر ماه رمضان که خدا می‌خواهد به روزه‌داران مزد بدهد، روزه‌ی تو روزه نبوده است، هیچ مزدی نداری، جزو ورشکسته‌ها حساب می‌شوی، «وَ عِنْدَ فَوْزِهِمْ بِکَرَامَهِ مَلِیکِهِمْ مِنَ اَلْمَحْرُومِینَ» در آن روزی که ملک الملکوک عالم، سلطان هستی با کرامت خودش به روزه‌داران جایزه می‌دهد تو جزو محرومین باشی، «وَ عِنْدَ سَعَادَتِهِمْ بِمُجَاوَرَهِ رَبِّهِمْ مِنَ اَلْمَطْرُودِینَ» عید انسان به لقاء الهی است، یک ماه راه می‌رویم که خدای متعال آن روز جمال خودش را به ما نشان بدهد، عده‌ای به فوز لقاء نائل می‌شوند، برایشان تشرّف پیش می‌آید یا تشرّف به محضر امام زمان ارواحنا فداه و یا اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین، یا چشم دل باز کن که جان بینی، آنچه نادیدنی است آن بینی، چشم دل این‌ها باز می‌شود و جمال خدا را می‌بینند و تو محروم می‌مانی.
صلوات ختم بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
روضه و توسّل به حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه
وجود نازنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «اُذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ اَلْقِیَامَهِ وَ عَطَشِهِ»،[۷] گرسنه می‌شوید، تشنه می‌شوید، بدانید گرسنگی و تشنگی روز قیامت متفاوت است، به یاد آن روز باشید، اگر کسی اینجا مرارت بکشد در آنجا حلاوت دارد، «مَرَارَهُ اَلدُّنْیَا حَلاَوَهُ اَلْآخِرَهِ»،[۸] لذا این تلخی گرسنگی و تشنگی اینجا شما را به یاد قیامت بیندازد، یاد قیامت بازدارنده و سازنده است.
اما برای ما شیعیان یک چیز دیگر هم هست، وقتی تشنه می‌شویم عطشِ حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه… که روضه و مصیبت عطش از سخت‌ترین مصائبِ حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه است…
بر حسب نقل وقتی امام زمان ارواحنا فداه ظهور می‌کنند، در همان اولین نوایی که عالم صدای دلنشین حضرت را می‌شنود، آنجا روضه عطش را برای همه‌ی جهانیان می‌خوانند، «أَلا یَا أَهلَ الْعالَم إِنَّ جَدِّیَ الْحُسَین قتل عَطشاناً، أَلا یَا أَهلَ الْعالَم إِنَّ جَدِّیَ الْحُسَین سَحَقوهُ عُدواناً»… ای اهل عالم! جدّ من حسین را با لب تشنه کشتند…
بر حسب نقل خودِ حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه هم از حلقوم شریفشان به دختر نازنینشان گفتند: پیام من را به شیعیان من برسان…
شیعتی مَهْما شَرِبْتُم ماءِ عَذْبٍ فاذکرونی…
روزه می‌گیرید، روزها طولانی است و تشنه می‌شوید، سفره‌ی افطاری پهن می‌شود، اما همینکه به آب نگاه می‌گنید بگویید «صلی الله علیک یا اباعبدالله»…
لا حول و لا قوّه الا بالله العلی العظیم
الا لعنت الله علی القوم الظّالمین
دعا
نَسئَلُک و نَدعُوک بِاسمِکَ الأعظم یا الله… یَا أرحَمَ الرّاحَمِین، یَا غیاثَ المُستَغیثین، یَا اِلَهَ العَاصِین، یَا مُجِیبَ دَعْوَهِ المُضطَرّین…
خدایا! تو را به محمد و آل محمد علیهم السلام و عطش حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه قسم می‌دهیم امام زمان ارواحنا فداه را برسان.
خدایا! قلب مبارک حضرت حجّت ارواحنا فداه را همیشه از ما خشنود بگردان.
خدایا! تو را به محمد و آل محمد علیهم السلام قسم می‌دهیم دست ما را به دامان امام زمان ارواحنا فداه برسان.
خدایا! اگر دست ما به دامان امام زمان ارواحنا فداه بند است آن را کوتاه مگردان.
خدایا! ما را از امام زمان ارواحنا فداه جدا نکن.
خدایا! عاقبت امر ما را با مهر شهادت مزیّن بگردان.
خدایا! تو را به محمد و آل محمد علیهم السلام قسم می‌دهیم خیر و برکت، باران رحمت بر این کشور اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین نازل بفرما.
خدایا! مشکلات معیشتی مردم را مرتفع بگردان.
خدایا! جوان‌های ما را به سامان برسان.
خدایا! مریض‌ها را شفاء عنایت بفرما.
خدایا! مملکت ما را، نظام ما را، رهبر ما را دشمن‌شاد مگران.
خدایا! امام، شهدا، گذشتگانمان را بر سر سفره‌ی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه پذیرایی بفرما.
خدایا! تو را به محمد و آل محمد علیهم السلام قسم می‌دهیم اگر تا الآن بخشیده نشده‌ایم، در اولین روز ماه مبارک رمضان همه‌ی گناهان ما را ببخش و بیامرز.
خدایا! ذوی الحقوق ما را از ما راضی بفرما.
خدایا! ما را دشمن‌شاد مگردان.
خدایا! دشمنانِ غدّار اسلام، خصوصاً استکبار امریکا و صهیونیست‌ها و وهابی‌ها و آل سعود و آل خلیفه، این مزدوران منطقه‌ای را سرنگون بگردان.
غفرالله لنا و لکم
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.
[۱] سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸
[۲] الأمالی (للصدوق) ، جلد ۱ ، صفحه ۹۳ (حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْهَمْدَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى اَلرِّضَا عَنْ أَبِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ اَلْبَاقِرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ زَیْنِ اَلْعَابِدِینَ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ سَیِّدِ اَلشُّهَدَاءِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ سَیِّدِ اَلْوَصِیِّینَ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ خَطَبَنَا ذَاتَ یَوْمٍ فَقَالَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اَللَّهِ بِالْبَرَکَهِ وَ اَلرَّحْمَهِ وَ اَلْمَغْفِرَهِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اَللَّهِ أَفْضَلُ اَلشُّهُورِ وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ اَلْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اَللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ اَلسَّاعَاتِ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَهِ اَللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَهِ اَللَّهِ أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَهٌ وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ فَاسْأَلُوا اَللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَهٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَهٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلاَوَهِ کِتَابِهِ فَإِنَّ اَلشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اَللَّهِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ اَلْعَظِیمِ وَ اُذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ اَلْقِیَامَهِ وَ عَطَشَهُ وَ تَصَدَّقُوا عَلَى فُقَرَائِکُمْ وَ مَسَاکِینِکُمْ – وَ وَقِّرُوا کِبَارَکُمْ وَ اِرْحَمُوا صِغَارَکُمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ وَ اِحْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ غُضُّوا عَمَّا لاَ یَحِلُّ اَلنَّظَرُ إِلَیْهِ أَبْصَارَکُمْ وَ عَمَّا لاَ یَحِلُّ اَلاِسْتِمَاعُ إِلَیْهِ أَسْمَاعَکُمْ وَ تَحَنَّنُوا عَلَى أَیْتَامِ اَلنَّاسِ یُتَحَنَّنْ عَلَى أَیْتَامِکُمْ وَ تُوبُوا إِلَى اَللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ وَ اِرْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلاَتِکُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ اَلسَّاعَاتِ یَنْظُرُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَهِ إِلَى عِبَادِهِ یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یُعْطِیهِمْ إِذَا سَأَلُوهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَهٌ بِأَعْمَالِکُمْ فَکُفُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ وَ ظُهُورُکُمْ ثَقِیلَهٌ مِنْ أَوْزَارِکُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکُمْ وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللَّهَ تَعَالَى ذِکْرُهُ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لاَ یُعَذِّبَ اَلْمُصَلِّینَ وَ اَلسَّاجِدِینَ وَ أَنْ لاَ یُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ « یَوْمَ یَقُومُ اَلنّٰاسُ لِرَبِّ اَلْعٰالَمِینَ » أَیُّهَا اَلنَّاسُ مَنْ فَطَّرَ مِنْکُمْ صَائِماً مُؤْمِناً فِی هَذَا اَلشَّهْرِ کَانَ لَهُ بِذَلِکَ عِنْدَ اَللَّهِ عِتْقُ نَسَمَهٍ وَ مَغْفِرَهٌ لِمَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ لَیْسَ کُلُّنَا یَقْدِرُ عَلَى ذَلِکَ فَقَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اِتَّقُوا اَلنَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَهٍ اِتَّقُوا اَلنَّارَ وَ لَوْ بِشَرْبَهٍ مِنْ مَاءٍ أَیُّهَا اَلنَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ خُلُقَهُ کَانَ لَهُ جَوَازٌ عَلَى اَلصِّرَاطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ اَلْأَقْدَامُ وَ مَنْ خَفَّفَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ عَمَّا مَلَکَتْ یَمِینُهُ خَفَّفَ اَللَّهُ عَلَیْهِ حِسَابَهُ وَ مَنْ کَفَّ فِیهِ شَرَّهُ کَفَّ اَللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ أَکْرَمَ فِیهِ یَتِیماً أَکْرَمَهُ اَللَّهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ وَصَلَ فِیهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اَللَّهُ بِرَحْمَتِهِ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ قَطَعَ فِیهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اَللَّهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ تَطَوَّعَ فِیهِ بِصَلاَهٍ کَتَبَ اَللَّهُ لَهُ بَرَاءَهً مِنَ اَلنَّارِ وَ مَنْ أَدَّى فِیهِ فَرْضاً کَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَدَّى سَبْعِینَ فَرِیضَهً فِیمَا سِوَاهُ مِنَ اَلشُّهُورِ وَ مَنْ أَکْثَرَ فِیهِ مِنَ اَلصَّلَوَاتِ عَلَیَّ ثَقَّلَ اَللَّهُ مِیزَانَهُ یَوْمَ تَخِفُّ اَلْمَوَازِینُ وَ مَنْ تَلاَ فِیهِ آیَهً مِنَ اَلْقُرْآنِ کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ اَلْقُرْآنَ فِی غَیْرِهِ مِنَ اَلشُّهُورِ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ اَلْجِنَانِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ مُفَتَّحَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لاَ یُغَلِّقَهَا عَلَیْکُمْ وَ أَبْوَابَ اَلنِّیرَانِ مُغَلَّقَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لاَ یُفَتِّحَهَا عَلَیْکُمْ وَ اَلشَّیَاطِینَ مَغْلُولَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لاَ یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَقُمْتُ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا أَفْضَلُ اَلْأَعْمَالِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ فَقَالَ یَا أَبَا اَلْحَسَنِ أَفْضَلُ اَلْأَعْمَالِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ اَلْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ بَکَى فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا یُبْکِیکَ فَقَالَ یَا عَلِیُّ أَبْکِی لِمَا یُسْتَحَلُّ مِنْکَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ کَأَنِّی بِکَ وَ أَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّکَ وَ قَدِ اِنْبَعَثَ أَشْقَى اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ شَقِیقُ عَاقِرِ نَاقَهِ ثَمُودَ فَضَرَبَکَ ضَرْبَهً عَلَى قَرْنِکَ فَخَضَبَ مِنْهَا لِحْیَتَکَ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ ذَلِکَ فِی سَلاَمَهٍ مِنْ دِینِی فَقَالَ فِی سَلاَمَهٍ مِنْ دِینِکَ ثُمَّ قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَا عَلِیُّ مَنْ قَتَلَکَ فَقَدْ قَتَلَنِی وَ مَنْ أَبْغَضَکَ فَقَدْ أَبْغَضَنِی وَ مَنْ سَبَّکَ فَقَدْ سَبَّنِی لِأَنَّکَ مِنِّی کَنَفْسِی رُوحُکَ مِنْ رُوحِی وَ طِینَتُکَ مِنْ طِینَتِی إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى خَلَقَنِی وَ إِیَّاکَ وَ اِصْطَفَانِی وَ إِیَّاکَ وَ اِخْتَارَنِی لِلنُّبُوَّهِ وَ اِخْتَارَکَ لِلْإِمَامَهِ فَمَنْ أَنْکَرَ إِمَامَتَکَ فَقَدْ أَنْکَرَ نُبُوَّتِی یَا عَلِیُّ أَنْتَ وَصِیِّی وَ أَبُو وُلْدِی وَ زَوْجُ اِبْنَتِی وَ خَلِیفَتِی عَلَى أُمَّتِی فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ مَوْتِی أَمْرُکَ أَمْرِی وَ نَهْیُکَ نَهْیِی أُقْسِمُ بِالَّذِی بَعَثَنِی بِالنُّبُوَّهِ وَ جَعَلَنِی خَیْرَ اَلْبَرِیَّهِ إِنَّکَ لَحُجَّهُ اَللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ أَمِینُهُ عَلَى سِرِّهِ وَ خَلِیفَتُهُ عَلَى عِبَادِهِ.)
[۳] عیون أخبار الرضا علیه السلام ، جلد ۱ ، صفحه ۲۹۵ (حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَکْرِ بْنِ اَلنَّقَّاشِ وَ أَحْمَدُ بْنُ اَلْحَسَنِ اَلْقَطَّانُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ إِبْرَاهِیمَ اَلْمُعَاذِیُّ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ اَلْمُکَتِّبُ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو اَلْعَبَّاسِ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ اَلْهَمْدَانِیُّ مَوْلَى بَنِی هَاشِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى اَلرِّضَا عَلَیْهِ السَّلاَمُ عَنْ أَبِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ اَلْبَاقِرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ زَیْنِ اَلْعَابِدِینَ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ سَیِّدِ اَلشُّهَدَاءِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ سَیِّدِ اَلْوَصِیِّینَ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ خَطَبَنَا ذَاتَ یَوْمٍ فَقَالَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اَللَّهِ بِالْبَرَکَهِ وَ اَلرَّحْمَهِ وَ اَلْمَغْفِرَهِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اَللَّهِ أَفْضَلُ اَلشُّهُورِ وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ اَلْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اَللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ اَلسَّاعَاتِ وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَهِ اَللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَهِ اَللَّهِ أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَهٌ وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ فَاسْأَلُوا اَللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَهٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَهٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلاَوَهِ کِتَابِهِ فَإِنَّ اَلشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اَللَّهِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ اَلْعَظِیمِ وَ اُذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ اَلْقِیَامَهِ وَ عَطَشَهُ وَ تَصَدَّقُوا عَلَى فُقَرَائِکُمْ وَ مَسَاکِینِکُمْ وَ وَقِّرُوا کِبَارَکُمْ وَ اِرْحَمُوا صِغَارَکُمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ وَ اِحْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ غُضُّوا عَمَّا لاَ یَحِلُّ اَلاِسْتِمَاعُ إِلَیْهِ أَسْمَاعَکُمْ وَ تَحَنَّنُوا عَلَى أَیْتَامِ اَلنَّاسِ کَمَا یُتَحَنَّنُ عَلَى أَیْتَامِکُمْ وَ تُوبُوا إِلَى اَللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ وَ اِرْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَوَاتِکُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ اَلسَّاعَاتِ یَنْظُرُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَهِ إِلَى عِبَادِهِ یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَهٌ بِأَعْمَالِکُمْ فَفُکُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ وَ ظُهُورُکُمْ ثَقِیلَهٌ مِنْ أَوْزَارِکُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکُمْ وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللَّهَ تَعَالَى ذِکْرُهُ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لاَ یُعَذِّبَ اَلْمُصَلِّینَ وَ اَلسَّاجِدِینَ وَ أَنْ لاَ یُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ یَوْمَ یَقُومُ اَلنّٰاسُ لِرَبِّ اَلْعٰالَمِینَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ مَنْ فَطَّرَ مِنْکُمْ صَائِماً مُؤْمِناً فِی هَذَا اَلشَّهْرِ کَانَ لَهُ بِذَلِکَ عِنْدَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِتْقُ رَقَبَهٍ وَ مَغْفِرَهٌ لِمَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ فَقِیلَ لَهُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ لَیْسَ کُلُّنَا یَقْدِرُ عَلَى ذَلِکَ فَقَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اِتَّقُوا اَلنَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَهٍ اِتَّقُوا اَلنَّارَ وَ لَوْ بِشَرْبَهٍ مِنْ مَاءٍ أَیُّهَا اَلنَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ خُلُقَهُ کَانَ لَهُ جَوَازاً عَلَى اَلصِّرَاطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ اَلْأَقْدَامُ وَ مَنْ خَفَّفَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ عَمَّا مَلَکَتْ یَمِینُهُ خَفَّفَ اَللَّهُ عَلَیْهِ حِسَابَهُ وَ مَنْ کَفَّ فِیهِ شَرَّهُ کفف [کَفَّ] اَللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ أَکْرَمَ فِیهِ یَتِیماً أَکْرَمَهُ اَللَّهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ وَصَلَ فِیهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اَللَّهُ بِرَحْمَتِهِ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ قَطَعَ فِیهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اَللَّهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ تَطَوَّعَ فِیهِ بِصَلاَهٍ کَتَبَ اَللَّهُ لَهُ بَرَاءَهً مِنَ اَلنَّارِ وَ مَنْ أَدَّى فِیهِ فَرْضاً کَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَدَّى سَبْعِینَ فَرِیضَهً فِیمَا سِوَاهُ مِنَ اَلشُّهُورِ وَ مَنْ أَکْثَرَ فِیهِ مِنَ اَلصَّلاَهِ عَلَیَّ ثَقَّلَ اَللَّهُ مِیزَانَهُ یَوْمَ تَخِفُّ اَلْمَوَازِینُ وَ مَنْ تَلاَ فِیهِ آیَهً مِنَ اَلْقُرْآنِ کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ اَلْقُرْآنَ فِی غَیْرِهِ مِنَ اَلشُّهُورِ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ اَلْجِنَانِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ مُفَتَّحَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لاَ یُغَلِّقَهَا عَلَیْکُمْ وَ أَبْوَابَ اَلنِّیرَانِ مُغَلَّقَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لاَ یُفَتِّحَهَا عَلَیْکُمْ وَ اَلشَّیَاطِینَ مَغْلُولَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لاَ یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَقُمْتُ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا أَفْضَلُ اَلْأَعْمَالِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ فَقَالَ یَا أَبَا اَلْحَسَنِ أَفْضَلُ اَلْأَعْمَالِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ اَلْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ بَکَى فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا یُبْکِیکَ فَقَالَ یَا عَلِیُّ أَبْکِی لِمَا یُسْتَحَلُّ مِنْکَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ کَأَنِّی بِکَ وَ أَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّکَ وَ قَدِ اِنْبَعَثَ أَشْقَى اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ شَقِیقُ عَاقِرِ نَاقَهِ ثَمُودَ فَضَرَبَکَ ضَرْبَهً عَلَى قَرْنِکَ فَخَضَبَ مِنْهَا لِحْیَتَکَ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ ذَلِکَ فِی سَلاَمَهٍ مِنْ دِینِی فَقَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی سَلاَمَهٍ مِنْ دِینِکَ ثُمَّ قَالَ یَا عَلِیُّ مَنْ قَتَلَکَ فَقَدْ قَتَلَنِی وَ مَنْ أَبْغَضَکَ فَقَدْ أَبْغَضَنِی وَ مَنْ سَبَّکَ فَقَدْ سَبَّنِی لِأَنَّکَ مِنِّی کَنَفْسِی رُوحُکَ مِنْ رُوحِی وَ طِینَتُکَ مِنْ طِینَتِی إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى خَلَقَنِی وَ إِیَّاکَ وَ اِصْطَفَانِی وَ إِیَّاکَ وَ اِخْتَارَنِی لِلنُّبُوَّهِ وَ اِخْتَارَکَ لِلْإِمَامَهِ فَمَنْ أَنْکَرَ إِمَامَتَکَ فَقَدْ أَنْکَرَ نُبُوَّتِی یَا عَلِیُّ أَنْتَ وَصِیِّی وَ أَبُو وُلْدِی وَ زَوْجُ اِبْنَتِی وَ خَلِیفَتِی عَلَى أُمَّتِی فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ مَوْتِی أَمْرُکَ أَمْرِی وَ نَهْیُکَ نَهْیِی أُقْسِمُ بِالَّذِی بَعَثَنِی بِالنُّبُوَّهِ وَ جَعَلَنِی خَیْرَ اَلْبَرِیَّهِ إِنَّکَ لَحُجَّهُ اَللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ أَمِینُهُ عَلَى سِرِّهِ وَ خَلِیفَتُهُ عَلَى عِبَادِهِ .)
[۴] فضائل الأشهُر الثلاثه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۰۷ (حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ هَارُونَ اَلْفَامِیُّ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ جَامِعٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَهَ اَلرَّبَعِیِّ عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ قَالَ: خَطَبَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فِی مَسْجِدِ اَلْکُوفَهِ فَحَمِدَ اَللَّهَ بِأَفْضَلِ اَلْحَمْدِ وَ أَشْرَفِهَا وَ أَبْلَغِهَا وَ أَثْنَى عَلَیْهِ بِأَحْسَنِ اَلثَّنَاءِ وَ صَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ نَبِیِّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ قَالَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ هَذَا اَلشَّهْرَ شَهْرٌ فَضَّلَهُ اَللَّهُ عَلَى سَائِرِ اَلشُّهُورِ کَفَضْلِنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ عَلَى سَائِرِ اَلنَّاسِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُفْتَحُ فِیهِ أَبْوَابُ اَلسَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ اَلرَّحْمَهِ وَ یُغْلَقُ فِیهِ أَبْوَابُ اَلنِّیرَانِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُسْمَعُ فِیهِ اَلنِّدَاءُ وَ یُسْتَجَابُ فِیهِ اَلدُّعَاءُ وَ یُرْحَمُ فِیهِ اَلْبُکَاءُ وَ هُوَ شَهْرٌ فِیهِ لَیْلَهٌ نَزَلَتِ اَلْمَلاَئِکَهُ فِیهَا مِنَ اَلسَّمَاءِ فَتُسَلِّمُ عَلَى اَلصَّائِمِینَ وَ اَلصَّائِمَاتِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى مَطْلَعِ اَلْفَجْرِ وَ هِیَ لَیْلَهُ اَلْقَدْرِ قُدِّرَ فِیهَا وَلاَیَتِی قَبْلَ أَنْ خُلِقَ آدَمُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ بِأَلْفَیْ عَامٍ صِیَامُ یَوْمِهَا أَفْضَلُ مِنْ صِیَامِ أَلْفِ شَهْرٍ وَ اَلْعَمَلُ فِیهَا أَفْضَلُ مِنَ اَلْعَمَلِ فِی أَلْفِ شَهْرٍ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ شُمُوسَ شَهْرِ رَمَضَانَ لَتَطْلَعُ عَلَى اَلصَّائِمِینَ وَ اَلصَّائِمَاتِ وَ إِنَّ أَقْمَارَهُ لَیَطْلَعُ عَلَیْهِمْ بِالرَّحْمَهِ وَ مَا مِنْ یَوْمٍ وَ لَیْلَهٍ مِنَ اَلشَّهْرِ إِلاَّ وَ اَلْبِرُّ مِنْ اَللَّهِ تَعَالَى یَتَنَاثَرُ مِنَ اَلسَّمَاءِ عَلَى هَذِهِ اَلْأُمَّهِ فَمَنْ ظَفِرَ مِنْ نِثَارِ اَللَّهِ بَدْرَهً کَرُمَ عَلَى اَللَّهِ یَوْمَ یَلْقَاهَا وَ مَا کَرُمَ عَبْدٌ عَلَى اَللَّهِ إِلاَّ جَعَلَ اَلْجَنَّهَ مَثْوَاهُ عِبَادَ اَللَّهِ إِنَّ شَهْرَکُمْ لَیْسَ کَالشُّهُورِ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ اَلْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اَللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ اَلسَّاعَاتِ هُوَ شَهْرٌ اَلشَّیَاطِینُ فِیهِ مَغْلُولَهٌ مَحْبُوسَهٌ هُوَ شَهْرٌ یَزِیدُ اَللَّهُ فِیهِ اَلْأَرْزَاقَ وَ اَلْآجَالَ وَ یُکْتَبُ فِیهِ وَفْدُ بَیْتِهِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُقْبَلُ أَهْلُ اَلْإِیمَانِ بِالْمَغْفِرَهِ وَ اَلرِّضْوَانِ وَ اَلرَّوْحِ وَ اَلرَّیْحَانِ وَ مَرْضَاهِ اَلْمَلِکِ اَلدَّیَّانِ أَیُّهَا اَلصَّائِمُ تَدَبَّرْ أَمْرَکَ فَإِنَّکَ فِی شَهْرِکَ هَذَا ضَیْفُ رَبِّکَ اُنْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ فِی لَیْلِکَ وَ نَهَارِکَ وَ کَیْفَ تَحْفَظُ جَوَارِحَکَ عَنْ مَعَاصِی رَبِّکَ اُنْظُرْ أَنْ لاَ تَکُونَ بِاللَّیْلِ نَائِماً وَ بِالنَّهَارِ غَافِلاً فَیَنْقَضِیَ شَهْرُکَ وَ قَدْ بَقِیَ عَلَیْکَ وِزْرُکَ فَتَکُونَ عِنْدَ اِسْتِیفَاءِ اَلصَّائِمِینَ أُجُورَهُمْ مِنَ اَلْخَاسِرِینَ وَ عِنْدَ فَوْزِهِمْ بِکَرَامَهِ مَلِیکِهِمْ مِنَ اَلْمَحْرُومِینَ وَ عِنْدَ سَعَادَتِهِمْ بِمُجَاوَرَهِ رَبِّهِمْ مِنَ اَلْمَطْرُودِینَ أَیُّهَا اَلصَّائِمُ إِنْ طُرِدْتَ عَنْ بَابِ مَلِیکِکَ فَأَیَّ بَابٍ تَقْصِدُ وَ إِنْ حَرَمَکَ رَبُّکَ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یَرْزُقُکَ وَ إِنْ أَهَانَکَ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یُکْرِمُکَ وَ إِنْ أَذَلَّکَ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یُعِزُّکَ وَ إِنْ خَذَلَکَ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یَنْصُرُکَ وَ إِنْ لَمْ یَقْبَلْکَ فِی زُمْرَهِ عَبِیدِهِ فَإِلَى مَنْ تُرْجَعُ بِعُبُودِیَّتِکَ وَ إِنْ لَمْ یُقِلْکَ عَثْرَتُکَ فَمَنْ تَرْجُو لِغُفْرَانِ ذُنُوبِکَ وَ إِنْ طَالَبَکَ بِحَقِّهِ فَمَا ذَا یَکُونُ حُجَّتُکَ أَیُّهَا اَلصَّائِمُ تَقَرَّبْ إِلَى اَللَّهِ بِتِلاَوَهِ کِتَابِهِ فِی لَیْلِکَ وَ نَهَارِکَ فَإِنَّ کِتَابَ اَللَّهِ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ یَشْفَعُ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ لِأَهْلِ تِلاَوَتِهِ فَیَعْلُونَ دَرَجَاتِ اَلْجَنَّهِ بِقِرَاءَهِ آیَاتِهِ بَشِّرْ أَیُّهَا اَلصَّائِمُ فَإِنَّکَ فِی شَهْرٍ صِیَامُکَ فِیهِ مَفْرُوضٌ وَ نَفَسُکَ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکَ فِیهِ عِبَادَهٌ وَ طَاعَتُکَ فِیهِ مَقْبُولَهٌ وَ ذُنُوبُکَ فِیهِ مَغْفُورَهٌ وَ أَصْوَاتُکَ فِیهِ مَسْمُوعَهٌ وَ مُنَاجَاتُکَ فِیهِ مَرْحُومَهٌ وَ لَقَدْ سَمِعْتُ حَبِیبِی رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عِنْدَ فِطْرِ کُلِّ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عُتَقَاءَ مِنَ اَلنَّارِ لاَ یَعْلَمُ عَدَدَهُمْ إِلاَّ اَللَّهُ هُوَ فِی عِلْمِ اَلْغَیْبِ عِنْدَهُ فَإِذَا کَانَ آخِرُ لَیْلَهٍ مِنْهُ أُعْتِقَ فِیهَا مِثْلُ مَا أُعْتِقَ فِی جَمِیعِهِ فَقَامَ إِلَیْهِ رَجُلٌ مِنْ هَمْدَانَ فَقَالَ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ زِدْنَا مِمَّا حَدَّثَکَ بِهِ حَبِیبُکَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فَقَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ أَخِی وَ اِبْنَ عَمِّی رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ مَنْ صَامَ شَهْرَ رَمَضَانَ فَحَفِظَ فِیهِ نَفْسَهُ مِنَ اَلْمَحَارِمِ دَخَلَ اَلْجَنَّهَ قَالَ اَلْهَمْدَانِیُّ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ زِدْنَا مِمَّا حَدَّثَکَ بِهِ أَخُوکَ وَ اِبْنُ عَمِّکَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ قَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ خَلِیلِی رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِیمَاناً وَ اِحْتِسَاباً دَخَلَ اَلْجَنَّهَ قَالَ اَلْهَمْدَانِیُّ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ زِدْنَا مِمَّا حَدَّثَکَ بِهِ خَلِیلُکَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ فَقَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ سَیِّدَ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ فَلَمْ یُفْطِرْ فِی شَیْءٍ مِنْ لَیَالِیهِ عَلَى حَرَامٍ دَخَلَ اَلْجَنَّهَ فَقَالَ اَلْهَمْدَانِیُّ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ زِدْنَا مِمَّا حَدَّثَکَ بِهِ سَیِّدُ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ فَقَالَ نَعَمْ سَمِعْتُ أَفْضَلَ اَلْأَنْبِیَاءِ وَ اَلْمُرْسَلِینَ وَ اَلْمَلاَئِکَهِ اَلْمُقَرَّبِینَ یَقُولُ إِنَّ سَیِّدَ اَلْوَصِیِّینَ یُقْتَلُ فِی سَیِّدِ اَلشُّهُورِ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ مَا سَیِّدُ اَلشُّهُورِ وَ مَنْ سَیِّدُ اَلْوَصِیِّینَ قَالَ أَمَّا سَیِّدُ اَلشُّهُورِ فَشَهْرُ رَمَضَانَ وَ أَمَّا سَیِّدُ اَلْوَصِیِّینَ فَأَنْتَ یَا عَلِیُّ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ فَإِنَّ ذَلِکَ لَکَائِنٌ قَالَ إِی وَ رَبِّی إِنَّهُ یَنْبَعِثُ أَشْقَى أُمَّتِی شَقِیقُ عَاقِرِ نَاقَهِ ثَمُودَ ثُمَّ یَضْرِبُکَ ضَرْبَهً عَلَى فَرْقِکَ تُخْضَبُ مِنْهَا لِحْیَتُکَ فَأَخَذَ اَلنَّاسُ بِالْبُکَاءِ وَ اَلنَّحِیبِ فَقَطَعَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ خُطْبَتَهُ وَ نَزَلَ .)
[۵] سوره مبارکه بقره، آیه ۱۲۵ (وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَهً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى ۖ وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ)
[۶] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۹۶ (إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّهَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِلْعَالَمِینَ)
[۷] إقبال الأعمال ، جلد ۱ ، صفحه ۲ (وَ مِنْ ذَلِکَ مَا رَوَاهُ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی اَلْقَاسِمِ اَلطَّبَرِیُّ فِی کِتَابِ بِشَارَهِ اَلْمُصْطَفَى لِشِیعَهِ اَلْمُرْتَضَى بِإِسْنَادِهِ إِلَى اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى اَلرِّضَا عَنْ أَبِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ اَلسَّیِّدِ اَلشَّهِیدِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ سَیِّدِ اَلْوَصِیِّینَ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ خَطَبَنَا ذَاتَ یَوْمٍ فَقَالَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اَللَّهِ بِالْبَرَکَهِ وَ اَلرَّحْمَهِ وَ اَلْمَغْفِرَهِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اَللَّهِ أَفْضَلُ اَلشُّهُورِ وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ اَلْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اَللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ اَلسَّاعَاتِ وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَهِ اَللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَهِ اَللَّهِ أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَهٌ وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ فَاسْأَلُوا اَللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَهٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَهٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلاَوَهِ کِتَابِهِ فَإِنَّ اَلشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اَللَّهِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ اَلْعَظِیمِ اُذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ اَلْقِیَامَهِ وَ عَطَشِهِ وَ تَصَدَّقُوا عَلَى فَقُرَائِکُمْ وَ مَسَاکِینِکُمْ وَ وَقِّرُوا کِبَارَکُمْ وَ اِرْحَمُوا صِغَارَکُمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ وَ اِحْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ غُضُّوا عَمَّا لاَ یَحِلُّ اَلنَّظَرُ إِلَیْهِ أَبْصَارَکُمْ وَ عَمَّا لاَ یَحِلُّ اَلاِسْتِمَاعُ إِلَیْهِ أَسْمَاعَکُمْ وَ تَحَنَّنُوا عَلَى أَیْتَامِ اَلنَّاسِ یُتَحَنَّنْ عَلَى أَیْتَامِکُمْ وَ تُوبُوا إِلَى اَللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ وَ اِرْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَوَاتِکُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ اَلسَّاعَاتِ یَنْظُرُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَهِ إِلَى عِبَادِهِ وَ یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَهٌ بِأَعْمَالِکُمْ فَفُکُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ وَ ظُهُورُکُمْ ثَقِیلَهٌ مِنْ أَوْزَارِکُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکُمْ وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ ذِکْرُهُ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لاَ یُعَذِّبَ اَلْمُصَلِّینَ وَ اَلسَّاجِدِینَ وَ أَنْ لاَ یُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ یَوْمَ یَقُومُ اَلنّٰاسُ لِرَبِّ اَلْعٰالَمِینَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ مَنْ فَطَّرَ مِنْکُمْ صَائِماً مُؤْمِناً فِی هَذَا اَلشَّهْرِ کَانَ لَهُ بِذَلِکَ عِنْدَ اَللَّهِ عِتْقُ رَقَبَهٍ وَ مَغْفِرَهٌ لِمَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ لَیْسَ کُلُّنَا نَقْدِرُ عَلَى ذَلِکَ فَقَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اِتَّقُوا اَلنَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَهٍ اِتَّقُوا اَلنَّارَ وَ لَوْ بِشَرْبَهٍ مِنْ مَاءٍ أَیُّهَا اَلنَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ خُلُقَهُ کَانَ لَهُ جَوَازٌ عَلَى اَلصِّرَاطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ اَلْأَقْدَامُ وَ مَنْ خَفَّفَ مِنْکُمْ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ عَمَّا مَلَکَتْ یَمِینُهُ خَفَّفَ اَللَّهُ عَلَیْهِ حِسَابَهُ وَ مَنْ کَفَّ فِیهِ شَرَّهُ کَفَّ اَللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ أَکْرَمَ فِیهِ یَتِیماً أَکْرَمَهُ اَللَّهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ وَصَلَ فِیهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اَللَّهُ بِرَحْمَتِهِ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ قَطَعَ فِیهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اَللَّهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ تَطَوَّعَ فِیهِ بِصَلاَهٍ کَتَبَ اَللَّهُ لَهُ بَرَاءَهً مِنَ اَلنَّارِ وَ مَنْ أَدَّى فِیهِ فَرْضاً کَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَدَّى سَبْعِینَ فَرِیضَهً فِی مَا سِوَاهُ مِنَ اَلشُّهُورِ وَ مَنْ أَکْثَرَ فِیهِ مِنَ اَلصَّلاَهِ عَلَیَّ ثَقَّلَ اَللَّهُ مِیزَانَهُ یَوْمَ تَخِفُّ اَلْمَوَازِینُ وَ مَنْ تَلاَ فِیهِ آیَهً مِنَ اَلْقُرْآنِ کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ اَلْقُرْآنَ فِی غَیْرِهِ مِنَ اَلشُّهُورِ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ اَلْجِنَانِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ مُفَتَّحَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لاَ یُغَلِّقَهَا عَلَیْکُمْ وَ أَبْوَابَ اَلنِّیرَانِ مُغَلَّقَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لاَ یُفَتِّحَهَا عَلَیْکُمْ وَ اَلشَّیَاطِینَ مَغْلُولَهٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَلاَّ یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ [عَنْکُمْ] قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِ فَقُمْتُ وَ قُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا أَفْضَلُ اَلْأَعْمَالِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ فَقَالَ یَا أَبَا اَلْحَسَنِ أَفْضَلُ اَلْأَعْمَالِ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ اَلْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ بَکَى فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا یُبْکِیکَ فَقَالَ یَا عَلِیُّ لِمَا یُسْتَحَلُّ مِنْکَ فِی هَذَا اَلشَّهْرِ کَأَنِّی بِکَ وَ أَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّکَ وَ قَدِ اِنْبَعَثَ أَشْقَى اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ شَقِیقُ عَاقِرِ نَاقَهِ ثَمُودَ فَیَضْرِبُکَ ضَرْبَهً عَلَى قَرْنِکَ تَخْضِبُ مِنْهَا [بِهَا] لِحْیَتُکَ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ ذَلِکَ فِی سَلاَمَهٍ مِنْ دِینِی فَقَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی سَلاَمَهٍ مِنْ دِینِکَ ثُمَّ قَالَ یَا عَلِیُّ مَنْ قَتَلَکَ فَقَدْ قَتَلَنِی وَ مَنْ أَبْغَضَکَ فَقَدْ أَبْغَضَنِی وَ مَنْ سَبَّکَ فَقَدْ سَبَّنِی لِأَنَّکَ مِنِّی کَنَفْسِی رُوحُکَ مِنْ رُوحِی وَ طِینَتُکَ مِنْ طِینَتِی إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَنِی وَ إِیَّاکَ وَ اِصْطَفَانِی وَ إِیَّاکَ وَ اِخْتَارَنِی لِلنُّبُوَّهِ وَ اِخْتَارَکَ لِلْإِمَامَهِ فَمَنْ أَنْکَرَ إِمَامَتَکَ فَقَدْ أَنْکَرَ نُبُوَّتِی یَا عَلِیُّ أَنْتَ وَصِیِّی وَ أَبُو وُلْدِی وَ زَوْجُ اِبْنَتِی وَ خَلِیفَتِی عَلَى أُمَّتِی فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ مَوْتِی أَمْرُکَ أَمْرِی وَ نَهْیُکَ نَهْیِی أُقْسِمُ بِالَّذِی بَعَثَنِی بِالنُّبُوَّهِ وَ جَعَلَنِی خَیْرَ اَلْبَرِیَّهِ إِنَّکَ حُجَّهُ اَللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ أَمِینُهُ عَلَى سِرِّهِ وَ خَلِیفَتُهُ فِی عِبَادِهِ .)
[۸] نهج البلاغه، حکمت ۲۵۱ (مَرَارَهُ اَلدُّنْیَا حَلاَوَهُ اَلْآخِرَهِ وَ حَلاَوَهُ اَلدُّنْیَا مَرَارَهُ اَلْآخِرَهِ)